Manhattan, Greenwich Village en the High Line

Onze eerste volledige dag in New York is begonnen en hoe! Wel heel erg vroeg. We zitten nog niet helemaal in het Amerikaanse ritme waardoor we al heel vroeg klaarwakker zijn. Er valt hier zoveel te beleven en te zien dat er geen tijd is om moe te zijn. Alle bezienswaardigheden doen in één reis, is praktisch onmogelijk. Daarom maakten we vooraf een planning met alle hoogtepunten die we echt heel graag willen zien. 

Dee Dee kent heel goed haar weg in deze grote stad. Zeggen dat het haar tweede thuis is, zou misschien wat overdreven zijn maar toch. Manhattan bestaat uit Avenues en Streets. De Avenues lopen van noord naar zuid, de Streets van west naar oost. Zowel Avenues als Streets zijn netjes genummerd. Goed om weten is dat de overbekende 5th Avenue de middelste is van de Avenues. Alle Streets aan de westkant van 5th Avenue krijgen als naam er extra West aan toegevoegd. De andere kant is dus logischerwijs East. Als je naar het noorden gaat, ga je naar Uptown (richting de Bronx) en als je naar het zuiden gaat, ga je naar het centrum (richting Brooklyn). En dat is het! Gebruik je toch de woorden Noord en Zuid dan verlies je alle geloofwaardigheid bij elke respectabele New Yorker. Om 9 uur hebben we de SUMMIT One Vanderbilt geboekt. Met drie verdiepingen vol spiegels van vloer tot plafond, biedt deze attractie een geheel nieuw perspectief op de stad terwijl de skyline van Manhattan overal om ons heen wordt weerkaatst. 

Deze hypermoderne wolkenkrabber heeft een fantastisch observatiedek, waar de grootsheid van New York nog maar eens zichtbaar wordt. We kunnen zo’n 91 verdiepingen naar beneden kijken en zeker nu de zon schijnt is dit een machtige, surreële belevenis. Het is hierboven zo mooi dat we besluiten om iets te drinken. Dee Dee gaat het halen en ik weet al zo dat het niet bij drinken zal blijven. Ken je vriendin! Ons ontbijt bestaat dus uit een heerlijk taartje van abrikozen en kersen en een soort banoffee pudding.

We besluiten naar Grand Central Station te wandelen. Dit is een van de tien meest bezochte toeristische attracties ter wereld. Adembenemend! Echt waar, we weten niet waar eerst kijken. Wat is Grand Central Station betoverend mooi! Reizigers razen ons voorbij en wij vragen ons voortdurend af of zij dit moois dan niet zien. Het station werd geopend in 1913 en het interieur is beroemd om zijn Beaux Arts design en de vele kunstwerken. De hoofdhal van het station heb ik al in telbare films en televisieseries gezien en het is geweldig om er nu ook echt zelf te staan. Enkele van de beroemdste kenmerken van Grand Central Terminal zijn het 125-voet plafondgewelf van het station, beschilderd met sterrenbeelden en de iconische Booth Clock, versierd met beelden van een Amerikaanse adelaar en Romeinse godheden. De Grand Central Terminal is ook de thuisbasis van een verborgen juweeltje, namelijk de "fluistergalerij". Verscholen in het eetgedeelte van de Grand Central Terminal heeft deze galerij een interessant akoestisch effect: mensen kunnen op de tegenoverliggende hoeken van de betegelde muur staan en elkaar hun boodschappen influisteren. Het gefluister is zelfs hoorbaar door het geroezemoes van de menigte heen.

Terug buiten, komen we voorbij een prachtige dameswinkel waar we even een kijkje gaan nemen. Er hangt een jeanskleedje en ik bezwijk voor de eerste keer dit jaar om toch iets te kopen. In een winkel wat verderop vindt Dee Dee eindelijk haar rode jeans. Ondertussen schijnt de zon volop dus besluiten we snel even naar het hotel terug te keren om ons om te kleden en onze koopjes te droppen. Er lopen toch heel wat vreemde vogels rond in New York. Zo zien we ook de naked cowboy die blijkbaar gekend is hier. 

Het is bijna middag wanneer we met de metro naar Hudson Yard rijden. Ik heb werkelijk een haat liefde verhouding met die metro kaarten. Wanneer ik ze wil gebruiken, werken ze nooit. Na twee keer proberen zonder succes, verschijnt de melding dat de kaart juist gebruikt werd en een tweede keer kort na elkaar lijkt dus niet te lukken. Dan maar gewoon met de Mastercard betalen want over het hekje springen dat durf ik toch niet goed. Wanneer we terug bovengronds komen, wandelen we een klein stukje naar The Vessel. Door de unieke architectuur in de vorm van een soort honinggraat, is dit gebouw een absolute blikvanger. Het bestaat eigenlijk in hoofdzaak uit traphuizen, in totaal 154.

Aan dit gebouw start the High Line, een prachtig verhoogd park van 2,33 km lang boven de straten van Manhattan. Het was ooit een spoorlijn voor industriële goederen, maar sinds 2009 is het een prachtige groene oase. Een mooi voorbeeld van hoe je stedenbouwkundig een locatie kan herbestemmen. We genieten van onze wandeling en zetten ons onderweg even op een bankje om even rond te kijken naar de indrukwekkende gebouwen, de mooie kunstwerken en de vele bloemen en planten die ons omringen. Hier en daar duiken er ook mooie graffiti gevels op.

Bij Chelsea Market verlaten we the High Line en nemen een kijkje in deze voormalige Oreo koekjesfabriek. Hier zijn verschillende delicatessenzaken en bakkerijen te vinden. Plan was om hier te lunchen maar na ons decadent ontbijt hebben we beiden nog geen honger. Bovendien is het hier verschrikkelijk druk. We gaan dus snel weer naar buiten en wandelen verder in de richting van de Hudson rivier. We drinken iets op een terrasje maar plots komen er donkere wolken opzetten en begint het licht te regenen. Bij Pier 57, een soort foodmarket besluiten we even te schuilen en alvast een kleinigheidje te eten. De gebakken dumplings zijn heerlijk. Na deze late lunch trekt de hemel weer open en kunnen we onze wandeling hervatten. 

Little Island is een artificieel eiland parkje van amper één ha groot. Het was de droom van multi miljardair Barry Diller (echtgenoot van de Belgische ontwerpster Diane von Fürstenberg). Hun geschenk aan de stad, want dat is het, kostte het stel 260 miljoen dollar. Het is een geniaal ontwerp dat steunt op 130 tulpachtige structuren die op hun beurt rusten op 280 betonnen pijlers. 

Links van Little Island aan de oever van de Hudson, zien we de vervallen pier 54. Hier werden in 1912 de overlevenden van de ramp met de Titanic aan land gebracht. Een menigte van duizenden mensen stond hier toen te wachten in de hoop hun geliefden terug te zien. Omdat het zonnetje weer schijnt, besluiten we in plaats van de metro te nemen toch te voet naar Greenwich Village te gaan. Dit is het hart van de Jazz scene in New York en wat ons betreft een heerlijke plek om rond te wandelen. Tijdens de 19e eeuw was dit de thuishaven van kunstenaars. Vele beroemde artiesten zijn hier begonnen, waaronder Bob Dylan, Jimi Hendrix, Simon & Garfunkel, Joan Baez, Joni Mitchell en nog vele anderen. In de jaren '60 was Greenwich Village ook het epicentrum van de homobeweging. De beroemde Stonewall Riots vonden hier plaats in 1969. We houden even halt bij het homomonument, The Stonewall Inn.  Er is ook een klein parkje waar een prachtige kerk staat. 

Bij C.O. Bigelow Apothecary, de oudste apotheek in Amerika gaat Dee Dee even wat compete halen voor de bleinen die op komst zijn. Het is een verfrissende stap terug in de tijd want binnen is er sinds 1838 niet veel veranderd. De apotheek heeft in de loop der jaren een aantal van de beroemdste inwoners van The Village als klant gehad, zelfs Eleanor Roosevelt kwam hier over de vloer.

New York is hectisch, bruisend en explodeert bijna van energie. En toch is het heel makkelijk om midden in die drukte even te relaxen. Op talloze plekken in de stad vind je gezellige parken met elk hun eigen karakter, die je uitnodigen om gewoon te gaan zitten en New York aan je voorbij te zien trekken. Het Washington Square Park bevindt zich in het hart van Greenwich Village, centraal in de studentenwijk. In het midden van het park staat een grote fontein, waar tientallen mensen op de rand zitten te kletsen, met hun voeten in het water. Kinderen spelen in de fontein, in de omliggende grasvelden liggen studenten languit te lezen en uit alle hoeken van het park klinkt muziek. Washington Square Park is veel meer dan een park. Het is ook ‘the place to be’ voor artiesten.

Hier bevindt zich ook de Flatiron Building, een gebouw in de vorm van een afgeronde driehoek of zoals de inwoners zeggen, een strijkijzer. Het werd in 1902 voltooid en was in die tijd een van de hoogste gebouwen van de stad. Het is een van de meest herkenbare wolkenkrabbers van New York door de speciale vorm maar het staat jammer genoeg in de steigers. Dee Dee heeft zin in een latte dus zetten we ons midden op het kruispunt aan een koffiebar op het terras. Ik bestel een medium latte van maar liefst 7,6 dollars. Wanneer ik een mini bekertje krijg ben ik toch wel even verbaasd. Ik vraag dus vriendelijk of ik hun small even mag zien. Kleine vergissing zo blijkt … gelukkig maar want voor 8 euro mogen we toch net dat maatje meer verwachten. Ondanks dat we midden op een druk kruispunt zitten, voelt het hier toch relax. Ook de vogeltjes genieten van de rust en zijn helemaal niet schuw.  We vervolgen onze weg op Fifth Avenue

Al wandelend door de stad merken we dat New Yorkers altijd haast hebben en niet echt letten op de verkeersregels. Bij een zebrapad bij voorbeeld wordt er niet gewacht tot het bordje groen wordt.  Ze kijken naar beide richtingen en steken over als ze denken dat ze niet zullen worden aangereden door tegemoetkomend verkeer. Dat geldt natuurlijk in twee richtingen. Ook het aankomend verkeer neemt het vaak niet erg nauw met de verkeersregels. Zaak is dus om ALTIJD naar beide kanten te kijken voordat je de straat oversteekt. We kijken ook af en toe naar beneden want op de trottoirs heeft Banksy ook wat kunstwerken achtergelaten.

We passeren nog even bij de Empire State Building, een 381 meter hoge wolkenkrabber. Bij mij roept deze Cathedral of the Skies vooral beelden op van de film King Kong maar van hier beneden is het typische torenspitsje niet te zien. We zijn beiden al ooit op de Empire geweest dus besluiten we dat vandaag niet te doen. 

Wat verderop komen we bij een imposant gebouw dat bewaakt wordt door twee stenen leeuwen Patience en Fortitude, namelijk de bibliotheek. De prachtige inkomhal, de hoge plafonds, grote trappen en mysterieuze zalen zijn leuk om te ontdekken. Ik moet zoals gewoonlijk dringend plassen dus ga ik even naar het openbare toilet en geloof me dat is ook écht een bezoek waard want er wordt klassieke muziek gespeeld.

Ondertussen is het 7 uur voorbij dus gaan we op zoek naar Utsav, een Indisch restaurant met goede rescensies. Er zitten veel Indiërs dus slecht kan het niet zijn. Ik ga voor the usual, chicken tikka masala en Dee Dee voor de chicken zaffrani. Beide gerechten zijn hemels. Na een hele drukke dag met zo’n 25.000 stappen, voelen we onze voeten al bijna niet meer. Door de vele indrukken die we vandaag hebben opgedaan gaan we zeker slapen als roosjes! Wat een topdag, en onze citytrip is nog maar net begonnen!"

Brussel - New York

Start spreading the news, we’re leaving today!!  En wij, dat zijn Dee Dee en ikzelf. Ja jullie lezen het goed, we trekken naar The Big Apple! Toch ook wel een ‘wishlist-dingetje’ van ons. En hoe leuk is het om dit samen te beleven. New York is de grootste stad van de Verenigde Staten en is opgedeeld in vijf districten: Manhattan, Brooklyn, Queens, The Bronx en Staten Island. Er is dus heel wat te zien.  Zeven dagen, waarvan 5 volledige en stevige reishonger. De perfecte ingrediënten voor een ultieme citytrip! Maar ook voer voor luxeproblemen: wat moéten we zien, hoe komen we daar, hoe staan we niet te lang in de rij? Zorgen voor later. Ik ben niet echt een natuurmens, ik heb het leven, de drukte en de snelheid van de stad nodig al vraag ik me af of deze stad niet te hectisch is. We gaan het zien!

Gepakt en gezakt trekken we naar Zaventem. Onze vlucht vertrekt om 20 voor 11 uur maar zoals gewoonlijk zijn we weer veel te vroeg. Dit heeft wel als voordeel dat we bij de check-in en de security nauwelijks moeten wachten. Na een kleine 8 uur vliegen, kijk ik uit het raam en zie ik de skyline van Manhattan opdoemen. Vanbinnen maakt mijn hart een sprongetje. We landen op JFK Airport om 13u30 maar dan moeten we geduld hebben. We doen er bijna 1,5 uur over om de controle te passeren. Er zijn meer dan 50 loketten maar de helft is gesloten. Na het ophalen van de bagage kan onze reis in The Big Apple echt beginnen. We gaan op zoek naar de Air Train die we nemen tot metrostation Jamaica waar we overstappen op de metro naar Manhattan. Gelukkig hebben we al tickets dus veel tijd verliezen we hier niet. We kochten vooraf de Unlimited Ride Metrocard waarmee we zeven dagen lang voor maar 39 dollar onbeperkt door de stad kunnen reizen. We doen er ongeveer een uurtje over maar saai is dat allerminst want elke 20 min komt er wel weer een andere entertainer onze metrocabine binnen, we krijgen dans, rap en zang for free … het is  al ruim 3 uur voorbij wanneer we aankomen op Time Square maar de zoektocht naar ons hotel neemt iets meer tijd in beslag dan verwacht. Er blijken 2 Riu Plaza Hotels te zijn op amper 200 meter van elkaar en we staan dus eerst in het verkeerde hotel. Meer dan een uur later checken we uiteindelijk in. 

Na een uiterst vriendelijke ontvangst besluiten we de koffers op de kamer te zetten. Hoe moe we ook zijn, we gaan wel direct op pad. We hebben nog een groot stuk van de namiddag voor de boeg terwijl het in België al 6 uur later is.  De vermoeidheid en de jetlag laten we achter en we beginnen op een rustig tempo om de indrukken van de stad op ons in te laten werken. Ze noemen New York niet voor niets ‘The City that never sleeps’! Het hotel ligt vlakbij Times Square dus zitten we binnen de 5 minuten midden in het centrum. New York here we are! 

Ondanks dat het mijn tweede bezoek is, voelt het toch aan als mijn eerste keer. Ik kan me er zo goed als niets meer van herinneren, behalve dan dat ze meer dan 20 jaar geleden geen verpletterende indruk op me heeft gemaakt. Dat was deels door het weer dat tijdens ons bezoek verschrikkelijk slecht was. Gelukkig is dat vandaag anders! De winter heeft plaatsgemaakt voor de vroege lente en New York City fleurt helemaal op met kleurrijke geurende bloesems overal. De temperatuur is aangenaam en het is al terrasjesweer.  

New York zou New York niet zijn zonder druk verkeer. Ik kijk mijn ogen uit naar de o-zo-typische gele taxi’s, de hordes mensen op straat, de torenhoge gebouwen en de vele hotdog kraampjes. Ik vind het nu al geweldig! De indrukwekkende wolkenkrabbers zijn moeilijk te missen. Bussen, auto’s en taxi’s die elkaar het leven zuur maken door te toeteren om toch maar zo snel mogelijk van punt A naar B te komen. Time is Money hier, dat zie je meteen.

Bij de Trump Tower is het een drukte van jewelste dus gaan we er van uit dat Mr Trump verwacht wordt. We besluiten er niet op te wachten maar gaan wel binnen een kijkje nemen. Het is een voorbeeld van overdaad en luxe en de ultieme belichaming van de man in kwestie. Dit is zijn hoofdkantoor dat door veel New Yorkers ook de Evil empire wordt genoemd. De 58 verdiepingen tellende wolkenkrabber heeft in de lobby een zeven verdiepingen tellende waterval maar deze werkt vandaag niet … misschien heeft hij zijn waterrekening niet betaald.

Het straatbeeld wordt gekenmerkt door een grote diversiteit aan mensen. Waar wij nog wel eens prat kunnen gaan op onze multiculturele samenleving, krijgt deze term in New York pas echt betekenis. Frappant is wel dat je nauwelijks een blanke Amerikaan zal zien schoonmaken of opruimen, dat zijn de Mexicanen, Afrikanen, en Puerto Ricanen.  Toch nog steeds niet heel ruimdenkend die Amerikanen?

Daklozen zijn in New York niet zo vriendelijk als in België. Ze zijn vaak mentaal helemaal doorgeslagen en het is best dat je ze gewoon voorbijloopt zonder een kick te geven. Negeren is dus de boodschap. Zo laten ze ons ook met rust. Een quote die ik ter harte neem: “Tourists living the American dream, until they get robbed”. Pickpockets zijn zeker en vast een ding in New York! We letten dus extra op!

De stad is werkelijk impressionant. We kijken rond, hebben oog voor detail en kijken ook af en toe eens omhoog. Hier en daar zien we stoom uit de grond komen maar dat blijkt normaal te zijn. Het is het gevolg van het stadsverwarmingssysteem dat stoom gebruikt. Want al die wolkenkrabbers in Manhattan, die verwarm je niet zomaar eventjes met een paar boilers.

Wanneer je op het voetpad staat helemaal beneden en je kijkt omhoog, dan besef je pas hoe hoog die dingen eigenlijk wel zijn. Op sommige wolkenkrabbers staan er zelfs bomen op het dak. Old St Patrick’s Cathedral is een van de opmerkelijkste bezienswaardigheden in deze wijk. Dit bouwwerk werd gebouwd tussen 1809 en 1815 in de stijl van de Gotische Revival. Het gebouw is helemaal mooi opgepoest en haar witte kleur steekt mooi af tegen de glazen wolkenkrabber die ernaast staat. Dit was de zetel van de rooms-katholieke kerk in New York tot de huidige St Patrick's Cathedral in 1879 werd geopend. De doopscène in de film The Godfather werd hier gefilmd, net als de scène in The Godfather, Part III waarin Michael Corleone een eerbetoon krijgt van de kerk. De ondergrondse mortuariumgewelven onder de oude kathedraal vormen een geheim van Underground New York. Het valt ons op dat ook hier al commercieel gedacht wordt. Voor het branden van een kaarsje dien je twee dollar achter te laten en dat kan zelfs met visa of andere betaalkaarten. 

Rockefeller Center is een verzameling van 19 gebouwen in Midtown Manhattan. Het centrale gebouw is het General Electric Building. In de winter staat er een ijsbaan voor dit gebouw en is er ook nog een gigantische kerstboom, die elk jaar met groot vertoon wordt opgetuigd. Top of The Rock is letterlijk en figuurlijk één van de beste en mooiste hoogtepunten van New York. Je mag alleen geen hoogte- of liftvrees hebben, want het hoogste punt bevindt zich op bijna 260 meter. We moeten eerst door de security, althans Dee Dee want ik mag zo door. De eerste lift brengt ons vervolgens in 30 seconden naar het eerste observatiedeck. Het naar boven gaan met de lift is op zich al een heel bijzondere ervaring. De lift heeft een glazen dak waardoor je de liftkoker goed kan zien.  Wij kiezen ervoor om gelijk de roltrap te nemen naar de 70ste verdieping, waar we niet achter glas staan, maar vrij uitzicht hebben.

En over uitzicht gesproken, in één woord: FENOMENAAL! Hier krijgen we echt een goed beeld van hoe gigantisch New York is. Vanaf Top of The Rock kijken we uit op de skyline van Manhattan, New Jersey, Brooklyn en Queens, met als toppunt de Empire State Building aan de zuidkant en Central Park aan de noordkant. Er staat een stevige wind en nu de zon bijna onder is, wordt het toch wat frisjes.

Voor ons vertrek naar Amerika hadden we een tip gekregen om eens bij Bubba Gump te gaan eten.  We hadden er nog nooit van gehoord, maar we hebben al snel door dat deze keten een begrip is in de Verenigde Staten.  Het is een leuk themarestaurant dat gebaseerd is op de film Forrest Gump. Het is knus ingericht en er staan heerlijke gerechten op de kaart! Op elke tafel staat een bordje met ‘Run Forrest run’ en ‘Stop Forrest Stop’. Wil je dat de bediening langskomt, dan zet je het bordje op ‘Stop Forrest Stop’. De scampi’s worden hier op verschillende manieren klaargemaakt en zijn heerlijk. We nemen er ook nog een lekkere cocktail bij, dan slapen we vannacht misschien wat beter. Er is wat verwarring met de rekening. Hier in New York leven de obers van de tips dus brengt de goedlachse man de rekening en vraagt of deze ok is. Dee Dee zegt ja hoor maar pas later wanneer de rekening wordt teruggebracht merken we dat er een extra lijntje op de bon staat waarop je de fooi kan ingeven. Dat hebben we dus niet gedaan. We geven de man dan maar 10$ cash. Iets om volgende keer op te letten dus. Wanneer we buiten komen is het half 9. De beroemde skyline van New York is in het donker nog indrukwekkender. Terwijl we 46th aflopen en het ene na het andere theater passeren, wordt de lucht steeds lichter door alle felle billboards op Times Square. Al veel gezien in films maar nu ik er eenmaal zelf ben, is het nog indrukwekkender. Hoewel het ondertussen al pikkedonker is, voelt het – door al die reclameborden – eerder als midden op de dag. Op deze plek voel je dat je leeft!  Terwijl onze ogen wennen aan de felle kleuren om ons heen, worden we aangesproken door een verkoper die ons met zijn gladde praatjes en ‘special price’ wil overtuigen om naar een comedy show te gaan kijken.

We zijn echter moe en de stad overweldigt ons een beetje. Wat een drukte en wat een enorm lawaai. We brengen toch nog snel een bezoekje aan de grootste M&M winkel ter wereld.  Drie verdiepingen, alleen maar M&M merchandise. Superleuk, maar ik had me er eigenlijk toch nog een ander beeld van gevormd. Ondanks dat ik een echte liefhebber ben, spreken de vele kleurtjes hier me niet echt aan.  Geef mij maar de originele notenmix. 

Met een vlucht van 8 uur in de kleren, besluiten we rond 22 uur dat het misschien geen slecht idee is om in ons bed te kruipen zodat we morgen fris en fruitig aan de dag kunnen beginnen. 

Damme - Brugge

Ik wordt rond half 8 wakker van het zonlicht dat door het raam naar binnen schijnt en ben instant happy.  Ik heb geslapen als een roos. Het ontbijt wordt pas om half 9 geserveerd dus nog tijd genoeg om langzaam op gang te komen. Benieuwd hoe de ontvangst zal zijn, wordt de gastvrijheid opgetrokken tot een hoger niveau? We gaan het zien!

Wanneer we de deur openen, komen we gelijk David tegen die de parasols klaarzet voor de nieuwe zonnige dag. Na een goede morgen van ons maakt hij de opmerking dat we vroeg zijn. De meesten ontbijten pas tegen 9 uur, zegt hij. Viv vraagt laconiek of we terug naar de kamer moeten maar nee dat is nu ook niet nodig. Gelukkig! In de ontbijtruimte wacht Saskia ons op. Ze is duidelijk beter gezind maar misschien komt dat omdat ik haar de groetjes doe van Sonja. Haar gezicht vertoont zowaar een glimlach.  We kiezen een mooi plekje aan het raam. Yoghurt, fruit en homemade granola staan al op de tafel en we krijgen een mooie plank vol lekkers. De zorgvuldig geselecteerde streekproducten worden vergezeld van een heerlijk versgeperst fruitsapje. Daarbovenop mogen we ook een eitje kiezen dat vervolgens in een klein gietijzeren pannetje op tafel wordt gezet.

Na het ontbijt vertrekken we naar het pittoreske Damme. Op aanraden van Saskia, zetten we de auto op de gratis parking van de Lamme Goedzak. We hebben wel zin in een boottochtje dus stappen we aan boord van de nostalgische rivierboot die dus de naam ‘Lamme Goedzak’ draagt.

De slome, maar stijlvolle boot is ongetwijfeld de ideale manier om de Damse vaart te ontdekken en te genieten van het voorbijglijdend polderlandschap omzoomd met statige populierenrijen. De authentieke stijl zorgt voor een unieke en nostalgische ervaring, te meer omdat wij de enige opvarenden zijn. We laten het lieflijke Damme, de stad van Tijl uilenspiegel, achter ons en varen naar het historische Brugge.  De stilte op het water wordt afgewisseld door het vrolijke gefluit van vogels en eenden die opgeschrikt door de boot over het water lijken de wandelen. Aan de zijkant passeren we af en toe een luidruchtige wielerploeg, enkele wandelaars en een eenzame visser die roerloos naar zijn dobber tuurt. De voorjaarsbloemen geven de bermen wat kleur. 

De sierlijke zwemmer op de boeg van de boot geeft de richting aan. Het gespierde lichaam van het bronzen beeld heeft iets verfijnds. Ik kan er naar blijven kijken. De wind speelt door onze haren maar deze is gelukkig niet echt koud. Hoe diep het water hier is, weten we niet maar het water is donker als de nacht. We kunnen de bodem niet zien en ook de vissen blijven verstopt. 

Na 35 minuutjes varen komen we aan in Brugge en wandelen we verder langs de vaart naar het centrum. Het is een pittoreske wandeling van zo’n half uurtje. Op het Jan Van Eyckplein ploffen we neer op een zonnig terras. De omgeving is top, het eten wat minder. De pannenkoek is koud en duidelijk opgewarmd. Viv’s spaghetti kan er mee door. Maar de zon schijnt en dat maakt alles goed.

Brugge wordt vaak ‘het Venetië van het noorden’ genoemd, een titel die het te danken heeft aan het aantal bruggen die de binnenstad telt. We kuieren langs de grachten, langs enkele prachtige oude huizen en komen zo bij de Grote Markt. Tijd om wat chocolade winkeltjes te bezoeken. Van Neuhaus, Galler tot Dominique Persoone … allemaal zijn ze hier vertegenwoordigd. De winkeltjes worden overspoeld door Japanners die grote fan zijn van de Belgische chocolade en kan je hen ongelijk geven? 

Rond kwart na 3 wandelen we terug naar de boot want om 4 uur vertrekt de Lamme Goedzak terug naar Damme. Geen rust aan boord deze keer want binnen zit het vol dronken fietsliefhebbers die de koers volgen op een tv scherm. Op de tonen van ‘drink rode wijn’ glijden we over het wateroppervlak. Af en toe komt één van de mannen ons wat lastigvallen maar omdat ze geen reactie van ons krijgen, druipen ze terug af. Ondertussen is de wind wat gaan liggen dus is het heerlijk toeven vooraan op het dek.

In Damme aangekomen, steken we de voetjes onder tafel bij restaurant de Smisse. De spareribs zijn lekker zoet, pittig en druipen van de saus maar oh wat zijn ze heerlijk. Bovendien zijn de porties immens, we moeten echt moeite doen om alles op te eten. Het interieur is redelijk donker met grote ouderwetse staanlampen, houten banken met schapenvellen en kleurrijke kussens. Tevreden rijden we terug naar onze B&B voor een relax avondje met ‘De Mol’ op TV. Halverwege het programma kleurt de hemel rood en gaat Vivke buiten wat foto’s nemen. 

Knokke - Dudzele

Het elegante Knokke-Heist is de favoriete badplaats van de beau monde uit binnen- en buitenland en is meer dan een gevestigde waarde. De stad kende een ongeziene transformatie. Van een eenvoudig polderdorpje werd het de ‘place m’as-tu vu’ van de Belgische kust. Hier draait alles om ‘zien en gezien worden’.

Knokke-Heist bestaat uit 2 delen, Knokke (ook wel gekend als Het Zoute) en Heist zelf. Deze zijn op wandelafstand van elkaar gelegen maar hebben toch een verschillende ‘vibe’. In Knokke kan je urenlang shoppen in de prestigieuze winkels.  Bovendien is er ook heel wat groen in de stad. Met haar uitgebreide diversiteit van verschillende natuurzones: duinen, slikken, polders en stranden wist Knokke zich op de kaart te zetten als ‘groenste gemeente van de kust’. In Heist is iets rustiger en de troef hier, zijn de heuvelachtige duinen.

We maken eerst een strandwandeling op het mooie grote strand dat zo vroeg in de ochtend nog zo goed als verlaten is. Het ruisen van de zee, de kabbelende golfjes, dat  geeft toch een instant ‘feelgood’ gevoel. We komen helemaal tot rust. Wanneer we terug op de dijk komen, is er nog steeds niet veel volk. Vreemd met dit mooie weer.

Voor we de winkelstraten induiken, gaan we lunchen. De pasta zonder kaas met scampi, wordt er eentje met kaas en kip. Tja, die kip daar kan ik mee leven maar de kaas, sorry die moet eraf. Zonder morren wordt een nieuw bordje gemaakt.Tijdens een wandeling door de stad, komen we heel wat bijzondere beelden tegen. Niet minder dan 30 kunstwerken zijn opgesteld in de straten, pleinen en langs het strand van Knokke-Heist. We stoppen even bij de galerij van Veerle de Vos. Viv is verliefd op haar ‘dikke madammen’ beeldjes en wil wat informatie. De beeldhouwster is niet aanwezig en het meisje dat in de galerij staat doet net vandaag haar eerste dag, veel van Viv’s vragen kan ze dus niet beantwoorden. Ondertussen is iedereen afgezakt naar de kust en is het op de dijk over de koppen lopen.

We halen een broodje en rijden rond 5 uur naar onze verblijfplaats voor de komende twee nachten. We hebben gereserveerd bij de karaktervolle B&B Brutt in het landelijk Brugse ommeland, die verscholen ligt in de polders tussen Damme en Brugge. Bij aankomst worden we ontvangen door Saskia en David. We hadden een warm welkom verwacht maar dat is het alles behalve. Het lijkt wel of het koppel heeft ruzie, in ieder geval hebben ze een slechte dag want een lachje kan er niet af. We worden eerst naar de gemeenschappelijke ruimte gebracht waar we een welkomsdrankje krijgen. Daar laat David ons niet echt subtiel weten dat er een fout gebeurd is bij booking.com. Ze zijn blijkbaar op zondag en maandag gesloten. Tja dat is niet ons probleem natuurlijk. We begrijpen niet dat ze ons niet gecontacteerd hebben met de melding dat onze boeking beter verzet zou worden. We voelen ons in ieder geval niet echt welkom. Hopelijk wordt dit morgenvroeg bij het ontbijt goed gemaakt. 

David brengt ons naar de kamer en die is gelukkig wel ok. De ruime kamer heeft een adembenemend uitzicht op het vlakke land en is bijzonder smaakvol ingericht met veel oog voor detail. In het tv-programma ‘Met 4 in bed’ kregen ze in 2023 van één van de deelnemers de opmerking ‘de koningin van de B&B’s’ en dat is wat ons betreft wel meer dan correct! De inrichting is echt heel erg mooi. 

‘s Avonds maken we nog een mooie wandeling naar de Damse Vaart. 

Camden Town

Heerlijk geslapen vannacht al zijn de matras en ik nog steeds niet bevriend geraakt. Het is onze laatste dag dus moeten we uitchecken. Rond iets na 8 uur geven we onze koffers in bewaring en nemen we de metro naar Camden Town. We beginnen ons al aardig thuis te voelen onder de grond. Ondertussen hebben we ook ontdekt dat mijn oysterkaart toch nog werkt. Wanneer het opgeladen bedrag onder de 2€ komt, blokkeert de kaart. Even opladen dus. Life can be simple!

Wanneer we de metro uitkomen, lopen we naar rechts en komen zo uit bij het viaduct waarop ‘Camden Lock’ is geschilderd. Hier moeten we zijn. Dit is een van de meest alternatieve wijken van de stad. De ietwat alternatieve buurt is vooral geliefd onder kunstzinnige jongeren dankzij de vele trendy bars en vintage winkels.

Het is heerlijk rustig in de hoofdstraat want de winkeltjes zijn nog niet geopend. Momenteel zijn wij de enige toeristen die hier rondlopen. De rolluiken zijn nog naar beneden en dat is extra leuk want ook die zijn beschilderd. Aan het regenboog zebrapad zien we een afbeelding van Amy Winehouse. Verspreid over de wijk zijn er nog wel wat afbeelding van deze beroemde Engelse zangeres maar deze is veruit de mooiste. 

Heel leuk zijn de hogere verdiepingen van de huizen, want die zijn geschilderd in levendige kleuren en sommigen hebben zelfs objecten zoals enorme draken, zwoele lippen, een grote pot Nutella, een sneaker of een olifant die uit het metselwerk steken. Uiteraard wordt mijn aandacht onmiddellijk getrokken naar de olifant. Het winkeltje is ook helemaal mijn ding. De heerlijke geur van wierook doet me toch even wegdromen van Azië. Binnen hebben ze ook een mooie collectie Boeddha’s. 

Achter de hoofdstraat bevindt zich een kleine waterloop die ook wel Little Venice genoemd wordt. Een reiger zit alvast te wachten op de toeristen bij de vele eetkraampjes, die zich achter de betonnen muur bevinden. Hij zal nog even geduld moeten hebben. We ruiken al wel eten maar ze zijn nog maar bezig met de voorbereidingen.  

We passeren een Portugese bakker, het walhalla van de pasteis de nata. Ook hier ruikt het lekker en de geur doet ons naar binnen gaan. We bestellen 4 verschillende smaken en vragen de eigenaar deze in twee te snijden, zodat we ze alle vier kunnen proeven.  Vriendelijk zijn staat niet in zijn woordenboek en met lichte tegenzin doet hij wat hem wordt gevraagd. Dit is toch echt wel het allerlekkerste gebakje ter wereld. Een zalig ontbijtje om de dag te starten. 

Ondanks dat er nog niet veel volk over straat loopt, hangt er een hippe, coole en vriendelijke sfeer. De plek is een inspiratie voor veel kunstenaars, schrijvers en dichters zoals Charles Dickens. We kuieren wat door de zijstraten van Camden want daar zijn de echte juweeltjes te vinden. De graffiti hier kan ons echt bekoren. Wel jammer dat sommige prachtige tekeningen overklad zijn met nietszeggende verfstroken. Onbegrijpelijk dat sommigen er een genoegen in vinden om  die mooie kunst teniet te doen. 

Wat deze buurt ook zo interessant maakt, zijn de kleine winkeltjes op de hippe Camden market die zelfgemaakte goederen verkopen. Van met leder beklede schriften, tot kussenslopen bedrukt met artistieke katten: voor ieder wat wils! De pittige prijzen die aan al deze leuke decoratiestukken en hebbedingetjes verbonden zijn, moet je er uiteraard wel bijnemen. Het blijft dus wel bij snuisteren tussen al deze kleine kraampjes, maar dat geeft ook al voldoening.

Camden Market is in de loop der jaren zo ontzettend gegroeid, dat de drie losse, onafhankelijke markten (Canal Market, Stables Locked Market & Back Street Market) aan elkander vergroeid zijn. Daar waar de vele eetkraampjes samenkomen, staan glazen ‘cabines’ waar je je eten op je gemak even kan opeten. Te midden van de markt staat er een standbeeld van Amy Winehouse, die hier lange tijd gewoond heeft. Een bewaker staat geamuseerd toe te kijken hoe instagrammers één voor één een foto willen met Amy. Wij kunnen nu toch niet onderdoen … We zien enkele beginnende artiesten en muzikanten een straatoptreden geven rondom de hippe markt in de hoop ooit zo populair te worden als Amy.

Op Camden lopen ook allerlei mensen rond in de gekste kledij en met de meest aparte haarstijlen. Ja in Londen kan alles en niemand kijkt raar op van een apart kleurtje op iemands haar. Heel vreemd vinden we de punker die we tegenkomen op de brug. Punkers zetten zich toch normaal af tegen het kapitalisme maar wil je met hem op de foto moet je wel betalen. Ja sommige zetten hun normen en waarden duidelijk opzij.

We wandelen terug naar ons beginpunt en ondertussen zijn de winkels in de hoofdstraat allemaal open. De liefhebbers van goedkope prularia komen hier aan hun trekken maar ons zegt het niets. Het krioelt hier nu van de toeristen dus is het tijd om te vertrekken. Wat zijn we blij dat we onze wandeling zo vroeg in de ochtend zijn gestart. 

Het is lunchtijd dus nemen we de metro naar Covent Garden voor een bezoekje aan Punjab, een Indisch restaurant waar naar verluid de tikka massala werd uitgevonden. Dit nemen we met een korreltje zout maar het is in ieder geval lekker. Een aanrader voor iedereen die van de Indische keuken houdt.  Bij het buitenkomen, schijnt de zon nog steeds en de gekleurde buildings hier steken mooi af tegen de blauwe lucht. We worden er helemaal vrolijk van!

We besluiten daarna nog even naar de hippe Oxford Street te gaan want ik wil graag even door de ‘Burlington Arcade’ wandelen. Dit is een van de drie 19e-eeuwse winkelgalerijen met kleine winkels, waar traditionele Britse luxeartikelen worden verkocht. Vroeger zag de passage er wel ander uit: het is een bouwwerk dat stamt uit 1819, en heeft stijl! Er lopen twee 'gastheren' rond, de zogenoemde Beadles, die moeten zorgen dat bezoekers zich netjes gedragen. Als je fluit, rent of met open paraplu door de arcade loopt zal een Beadle je beleefd vragen om daarmee te stoppen. Ze lopen in een keurig uniform, daterend uit vervlogen tijden, maar zijn wel druk in de weer met hun moderne mobieltje.

Omdat de scones gisteren zo lekker waren, wil Dee Dee graag aan de overkant bij Fortnum and Mason toch nog even een theetje gaan drinken. We worden echter tegengehouden. Gesloten zegt de dame, al zit het er nog vol volk. Boven is ook een cafetaria en die verkopen ook scones, zo zegt ze. Dat klopt inderdaad maar nu weet ik weer waarom ik normaal gezien deze Engelse lekkernij niet zo lekker vind. Het is maar droge kost. Boven hanteren ze duidelijk niet dezelfde recepten.

Rond kwart na drie wandelen we terug naar ons hotel. Hierbij eindigt onze 4-daagse in Londen. Het grote nadeel van deze stad blijft nog altijd het flinke prijskaartje dat aan alles hangt. Maar dat neemt niet weg dat we ons niet ontzettend hard geamuseerd hebben met een beperkt budget. Het was kort maar zoals Mary Poppins het zou zeggen: Het was werkelijk ‘supercalifragilisticexpialidocious’! 

Centrum Londen

Als ik denk aan de koude wind van gisteren, lijkt het me aantrekkelijk om in mijn lekker warm bedje te blijven liggen en nog wat op de snooze knop te drukken maar we hebben een strak programma vandaag dus kom ik om 7 uur toch maar mijn bed uit. Dee Dee is al lang klaar. Vandaag zijn Ingo en Rani 2 jaar getrouwd dus is het feest! Ze weten het nog niet maar we hebben, zo denken we, een leuke verrassing voor hen. Dee Dee en ik hebben gereserveerd bij Darwin Brasserie dat zich bevindt te midden van de Sky Garden. We nemen de metro naar de halte Banks en moeten dan nog zo’n 10 minuutjes stappen. 

De Sky Garden is geen gebouw, het zijn de drie bovenste verdiepingen (35, 36 en 37) van 20 Fenchurch Street, ook wel bekend als de Walkie Talkie. Deze bijnaam wordt duidelijk wanneer we het gebouw zien. Het kreeg van sommige Londenaren de titel ‘lelijkste gebouw van Londen’. De tuin opende in 2015 voor het publiek. We moeten eerst door de security en nemen dan de lift tot op de 35st verdieping.  Bij het openen van de liftdeuren bevinden we ons in een oase van planten. Er staan vooral Mediterrane en Zuid-Afrikaanse soorten. Aan de Theems zijde van het gebouw is er een open balkon. De rest van de Sky Garden is overdekt met grote ramen waardoor het opvallend licht is in deze bijzondere luchttuin. Verstopt tussen al het groen in de botanische tuin bevindt zich Darwin Brasserie maar daarvoor moeten we nog een etage hoger.

We krijgen een tafeltje bij het raam en hebben een fenomenaal uitzicht over London.  Ingo is een beetje van zijn sokken geblazen door onze geste maar reageert compleet verkeerd. Zijn woorden ‘ik vind dit maar niks, het is er compleet over’ zorgen bij mij voor een emotioneel moment en bij het zien van mijn tranen, beseft hij dat zijn woorden me hebben gekwetst. Hij bedoelde dit niet zo maar ja ik zit in de menopauze en pak alles nogal letterlijk op. Na een verduidelijking van zijn kant, excuses en een dikke knuffel, is alles vergeten en vergeven en genieten we van een heerlijk ontbijt. Daarna wandelen we nog even door de tuin en nemen we een kijkje op het terras. Jammer dat het redelijk bewolkt is buiten. Door de mist zien we niet zo ver als we hadden gehoopt. 

We wandelen via de Londen Bridge naar de overkant van de Theems. Gelukkig is de koude wind van gisteren verdwenen. Voor ons zien we een glazen torenspits die meteen onze aandacht trekt. Londenaars zien het gebouw als een glasscherf die de wijk waarin het staat, als het ware doorkerft. 

Ingo wil graag naar de Media Art Exhibition dus hebben we kaartjes gekocht. We worden verwacht om 11 uur in het hart van Seoul, een meeslepende mediakunsttentoonstelling die de bruisende Koreaanse stad tot leven brengt. 12 unieke zones met meer dan 25 verbluffende digitale kunstinstallaties nemen ons mee naar de levendige straten van de trendy stad en nodigen ons uit om te kijken hoe de cultuur, dromen en mythes van Seoul voor onze ogen tot leven komen. Dit is echter niet alleen kunst die we van een afstandje kunnen bewonderen. Nee, we worden er zelf een deel van. De grenzen tussen werkelijkheid en verbeelding vervagen. 

In Londen geraak je nooit uitgekeken en als je er nog niet vaak geweest bent, dan moet je gewoon starten met typisch toeristische dingen. Ik heb een leuke wandeling uitgestippeld langs de Theems. De wolken hebben plaats gemaakt voor blauwe lucht en er is zelfs een waterzonnetje.

We passeren Borough Market met de meest uiteenlopende stalletjes. De geur die in onze neus dringt wanneer we voorbij het notenkraam komen, doet ons watertanden. We krijgen allerlei proevertjes en dat resulteert in een aankoop van enkele soorten.  Een onmiskenbaar icoon in de skyline van Londen is natuurlijk de Tower Bridge. De indrukwekkende Victoriaanse brug is een van de belangrijkste en oudste verbindingen tussen de twee delen van Londen. Een wandeling over de Tower Bridge is gratis. Vanaf hier hebben we een prachtig uitzicht op de gigantische wolkenkrabbers zoals The Shard, The Sky Garden en de Gherkin. Ze gaan hand in hand met de bouwwerken uit de tijd van koningin Victoria. Wanneer we aan de andere kant komen, staan we oog in oog met de Tower of London, meestal kortweg de Tower genoemd. Het is een historisch gebouwencomplex uit 1078. Rani en Ingo hebben nog een klein hongertje en storten zich op de fish and chips. 

Rani heeft heel erg veel pijn aan haar enkel dus besluiten we de volledige wandeling niet te doen en opteren we voor de metro zodat we een stukje kunnen afsnijden. Wanneer we terug bovengronds komen, zien we St Pauls Cathedral, de kerk waar Prins Charles huwde met Prinses Diana. De locatie van de kathedraal is niet zomaar gekozen, het is de hoogste plek van de stad. Hij moest gezien worden en hij mag nog steeds gezien worden.

Eenmaal daar gaan we terug in de richting van de Theems, die we oversteken via de Millenium Bridge. Deze spectaculaire hangbrug ‘Blade of Light’ was de eerste brug die na meer dan een eeuw over de Theems gebouwd werd. Ze is ruim 300 meter lang en bestaat voornamelijk uit aluminium, beton en staal. De draagkabels zijn onder oogniveau geplaatst, waardoor we van een ongehinderd uitzicht op de Theems en hartje Londen kunnen genieten. Aan de overkant van het water zien we het Tate Modern, een beroemde kunstgalerij die zich in de oude elektriciteitscentrale van Bankside bevindt. Daar splitsen we ons op. Rani en Ingo hebben gisteren sneakers gekocht en moeten deze nog ophalen. Wij vervolgen onze wandeling in het centrum van Londen. We hebben deze namiddag nog niets gedronken dus maken we een tussenstop in Gabriels Wharf. In een kleine chocoladebar drinken we iets lekkers.

Wanneer we bij the London Eye komen, wandelen we even weg van de Theems naar Leake Street. We zijn weg van streetart en onder het station Waterloo bevindt zich een Graffiti Tunnel, die tot aan de nok toe gevuld is met kleurrijke kunstwerken.

In 2008 besloot straatkunstenaar Banksy een ambitieus en grappig genoemd nieuw evenement te organiseren: The Cans Festival. Zijn missie: 'een donkere, vergeten vuilnisbelt transformeren in een oase van prachtige kunst'. Wow hoe mooi is dit! Er zijn ook enkele kunstenaars bezig en het is leuk om hen even te observeren. Waarom weet ik niet maar ik word altijd vrolijk van graffiti. Net zoals in de fotografie zijn het vooral de portretten die me aanspreken. Ogen die doordringend naar ons kijken, ik krijg er kippenvel van. 

In Londen voor de eerste keer en Buckingham Palace overslaan, is not done. Dee Dee wil dus kost wat kost de thuisbasis van de Britse koninklijke familie bewonderen. Omdat het toch nog best ver is, nemen we opnieuw de metro. Bij het naar buiten gaan, blokkeren de poortjes. Mijn oysterkaart doet het niet meer. Gelukkig staat er iemand van de security en zij laat me buiten. Ook aan de automaat blijkt de kaart niet meer in gang te krijgen. Er staat nog £5 op dus stelt de security man voor om contact op te nemen met het hoofdkantoor. Het is echter al laat dus dat zal voor een andere keer zijn. 

We wandelen door een park en komen bij Buckingham Palace. Het weerspiegelt de rijkdom en macht van de monarchie als geen ander. Missie volbracht: Dee Dee heeft toch een glimp opgevangen van de meest iconische bezienswaardigheid van Londen. Onze voetjes beginnen echter pijn te doen en we zijn dringend toe aan wat rust. We wandelen nog even verder tot bij Fortnum and Mason en ploffen daar neer voor een lekker theetje. Het is wetenschappelijk bewezen dat door de aderen van een Engelsman meer thee stroomt dan bloed. Maar afternoon tea met name ‘high tea’ is meer dan aan een theetje sippen. Ja het nuttigen van thee en scones in de namiddag is hier werkelijk uitgegroeid tot een sociaal ritueel. Dee Dee wil die lekkernij wel eens proeven. Ik ben niet zo’n fan van scones maar na het proeven van die van Fortnum and Mason, moet ik mijn mening herzien. Ze zijn simpelweg heerlijk, lekker krokant aan de buitenkant en zacht aan de binnenkant. De Clotted Cream lijkt wel boter maar is  perfect op smaak en vormt een smakelijk geheel met de bessenconfituur. 

Via Piccadilly Circus wandelen we terug naar het hotel. We zijn net op tijd om ons om te kleden voor een speciaal diner. We gaan naar een restaurant dat maar liefst 20 jaar een Michelin ster heeft gehad. Dit jaar kreeg ze deze niet meer maar we gaan ervan uit dat de standaard toch nog hoog zal zijn. Hakkasan Mayfair ligt op amper 10 minuutjes stappen van ons hotel in de buurt van Bond Street. De voordeur vertelt het ons al, we betreden een onbekende wereld.  Via een lange steile trap dalen we af naar een prachtig ingericht restaurant. Binnen is het super trendy, iedereen is ‘dressed up’ en er hangt een underground sfeertje. Ik hou wel van dat lounge-gevoel. Met een heerlijke mocktail klinken we op nog vele jaren samen en maken dan een keuze uit de uitgebreide kaart vol Kantonese gerechten. De bediening is super attent en een lieve ober helpt ons met de keuze. Onze serviette wordt door de ober mooi op onze schoot gedrapeerd en wanneer het eten op tafel komt, zijn we verbijsterd. We hadden er veel van verwacht en die verwachtingen worden meer dan ingelost want elk bordje is een juweeltje! Al bij de eerste hap weten we het zeker: dit wordt culinair genieten!

We hadden verwacht dat de porties klein zouden zijn maar dat is hoegenaamd niet het geval. Integendeel zelfs. We krijgen het niet allemaal op. Bij de reservatie had ik opgegeven dat we een huwelijksverjaardag komen vieren, en attent dat ze zijn krijgen Ingo en Rani een bordje met heerlijk ijs. Aan de zijkant van het bord staat met chocolade geschreven ‘Happy Anniversary’ en wij krijgen eenzelfde bordje met de tekst ‘Welcome to London’. Attent toch? Daarna komt het echte dessert en dat wordt op een spectaculaire manier opgebracht. Net zoals al de rest, smaakt het heel bijzonder. Toegegeven, Hakkasan is niet goedkoop, maar het eten en de beleving zijn het echt wel waard, wat ons betreft de absolute top en zeker die Michelin ster waard.